Kanadı noktalı sirke sineği, Drosophila suzukii

Eynesil Ziraat Odası ile İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü birlikteliğinde ilçemizde Kanadı noktalı sirke sineği, (Drosophila suzukii ) Tespiti ve mücadele için Tuzak hazırlanarak ilçemiz Meyve ağaçlarına asılmıştır

Halit Hamza ÇIRAK ve Damla ÖZDEMİR 

Katkılarından dolayı Teşekkür ederiz..

Kanadı noktalı sirke sineği, Drosophila suzukii TANIMLAMA Yaygın İsimler Leucophenga suzukii (Matsumura, 1931) Sistematikte Yeri Diptera, Drosophilidae Avrupa Birliği, EPPO A2 listesinde yer almaktadır. Türkiye’de Yönetmelikler; BPY, EK 1-A KONUKÇULARI Kiraz, kayısı, erik, şeftali, nektarin, armut, Trabzon hurması, kivi, incir, çilek, üzüm, elma, armut ve yaban mersini (Walsh et. al., 2011). COĞRAFİK DAĞILIMI Bu zararlı ile ilgili ilk kayıt 1980 yılında ABD’nin Hawaii adasından yapılmıştır. Daha sonra Kanada, Brezilya, Meksika’da tespit edilmiştir (EPPO, PQR). D. suzukii Asya orijinli olup, son yıllarda Avrupa’da birçok ülkede tespit edilmiştir (Calabria et. al., 2012). Avrupa’da Almanya, Avusturya, Belçika, Bulgaristan, Fransa, Hırvatistan, Hollanda, İngiltere, İspanya, İtalya, İsviçre, Macaristan, Karadağ, Portekiz, Slovakya, Slovenya ve Yunanistan’da bulunduğu bildirilmektedir. Asya’da ise Rusya, Çin, Japonya, Hindistan, Kore, Pakistan, Tayvan, Tayland’da mevcuttur (EPPO). BİYOLOJİSİ Uygun koşullarda yılda 7-15 döl verebilen bu zararlının hayat çemberi 10 gün sürmektedir. Dişi hayatı boyunca 600 kadar yumurta bırakabilmektedir (Cini et. al.2012). Ergin olarak korunaklı yerlerde kışlamakta ancak, uygun koşullarda bütün yıl boyunca aktif olabilmektedir. Yüksek nem ve ılıman iklim koşulları gelişmesi için uygun ortamları oluşturmaktadır (Kimura, 2004). İlkbaharda aktif olduğunda çiftleşerek olgunlaşmış meyvelere yumurta bırakmaktadır. TESPİT VE TANIMLAMA Belirtileri Önemli bir karantina zararlısı olan D.suzukii, diğer Drosophila türlerinden farklı olarak ağaç üzerinde bulunan olgunlaşmış sağlıklı meyvelerde ve yere düşmüş, çürümekte olan meyve türlerinde beslenmektedir. Zararı larvalar meyve içinde beslenmek suretiyle meydana getirmektedir. Bir meyvede birden çok larva bulunabildiği için meyvede yumuşama ve çürüme belirtileri hızla artmaktadır. Daha sonra fungal ve bakteriyel enfeksiyonlar meydana gelmektedir (Cini et al., 2012). Morfolojisi Yumurta ve larvaları meyvenin içinde bulunduğundan meyve üzerinde görmek mümkün değildir. Larva, 3.5 mm’ye kadar uzunlukta olabilir, beyaz renkli silindirik vücutludur ve pupa oluncaya kadar 3 larva dönemi geçirir. Pupa, 2-3 mm uzunluğunda kırmızımsı kahverenklidir. Pupa meyve içinde veya toprakta bulunmaktadır. Ergin, dişileri (3.2-3.4) mm, erkekleri (2.6-2.8 mm) uzunluğundadır. Toraksı soluk kahverenkli ve abdomende yatay siyah çizgiler bulunur. Gözleri parlak kırmızı renklidir. Erkeklerin kanatlarında noktaları vardır. Dişlerin kanatlarında nokta yoktur bu yüzden diğer sirke sinekleri ile karıştırılabilir (EPPO 2013). Tespit ve inceleme yöntemleri D. suzukii’nin larvaları ve pupası meyve içinde bulunabilmektedir. Zararlının erginlerinin tespiti için cezbedici olarak sirke içeren tuzaklar kullanılmaktadır. Bunun için sürvey çalışmalarına meyveler olgunlaşmaya ya da tatlanmaya başlamadan en az bir ay önce başlanır ve hasat sonuna kadar izlemeye devam edilir. Bu türün erginlerini cezbetmek için cezbedici olarak içinde %5 elma sirkesi ve üzerinde 3 mm’den büyük olmayan 8-10 adet delik bulunan tuzaklar her bahçeye 2 adet asılarak haftada bir kontrol edilir. Tuzak asma zamanı ve yerlerinin belirlenmesinde konukçu bitkinin olgunlaşma dönemi dikkate alınır. Hava sıcaklığı 10◦C üzerinde olduğu ve/veya meyvelerin şekli belirginleştiğinde her bahçeye 2 tuzak yerleştirilir. Tuzakların birisi arazinin kenarına diğeri ise bahçenin orta noktasına gelecek şekilde yerleştirilir. Tuzakta gözleri kırmızı ve kanatlarında noktalar olan kahverengi bir sinek aranır. Cezbedici sirke içerisinde görülen sinekler teşhisi için ilgili konu uzmanına gönderilir. NASIL YAYILDIĞI, DAĞILIM YOLLARI, ARAÇLARI D. suzukii’nin bulaşık meyvelerle pasif olarak yılda 1400 km yayılabilme kabiliyetinde olduğunu belirtmektedir (Calabria et. al. 2010). Uzak mesafelere yayılma bulaşık meyveler yolu ile olmaktadır (EPPO Datasheet, 2013). ZARARLI ORGANİZMANIN ÖNEMİ Ekonomik Etki Yumurtalar hasattan önce olgunlaşmış meyve içine bırakılır. Yumurtadan çıkan larva meyve içinde beslenerek meyvenin yumuşamasına ve pazar değerinin düşmesine neden olur. Aşırı olgun, dökülmüş, bozulmuş meyveler önemli bir risk teşkil etmektedir. Tarla veya bahçe içinde kalan meyveler yumurta bırakmasına ve larvanın beslenmesine imkan sağlayarak besin kaynağı oluşturmaktadır. Amerika Birleşik Devletlerinde zararlının konukçusu olan bitki türlerinde bu zararlıdan dolayı meydana gelen ürün kaybının %20 olduğu ve maddi kaybın ise 511.3 milyon dolar olduğu bildirilmektedir (Bolda et. al., 2010a). Avrupa ülkeleri için verim kayıpları Fransa’da % 80, İspanya’da % 100, İtalya’da ise % 30-40 arasında olduğu bildirilmektedir (Lee et al., 2012). Zararlıya karşı kullanılabilecek ilaçlama masrafları, çevreye verilecek zarar ve ilaç kalıntı riskinin artması gibi çok çeşitli ve büyük kayıplara yol açması olası görülmektedir. Kontrol (mücadele) D. suzuki’nin yeni döller oluşturarak çoğalmasını engelleyebilmek için bahçeler kontrol edilerek yere dökülmüş meyveler toplanmalı ve gömülmelidir. Mücadelesi, teknik talimatında belirtildiği gibi yapılmalıdır. Karantina Riski Zararlı ile bulaşık ürünlerin ithali söz konusu olduğunda incelemeler sırasında tespit edilememe durumu söz konusudur (Calabria et. al. 2012; Cini et. al. 2012). İthal edilen ürünlerin paketlendiği binalara yakın yerlerde bulunan üretim yerleri bu zararlının aniden çıkış yapması için büyük bir risk teşkil edebilmektedir. Söz konusu zararlı karantina etmeni olduğundan tespiti halinde Bakanlığa bilgi verilmelidir. KARANTİNA TEDBİRLERİ Tuzaklarda zararlı görülünce Bakanlığa bilgi verilmelidir. Teknik talimatında belirtilen karantina tedbirleri uygulanmalıdır.